Những năm gần đây, điện ảnh Trung Quốc đã có những bước tiến mạnh mẽ. Trong dịp Tết Nguyên đán năm 2025, Na Tra: Ma đồng náo hải đã trở thành “bom tấn”, gây chấn động toàn ngành. Không chỉ bùng nổ phòng vé trong nước, bộ phim còn khiến Hollywood cảm nhận rõ áp lực chưa từng có.
Tài khoản tích xanh trên X (Twitter cũ) có hơn 170.000 theo dõi đăng đàn châm chọc: “Bộ phim đầu tiên kiếm một tỷ USD nhưng chẳng ai xem, ngoại trừ người Trung Quốc!”. Bài đăng hút hàng triệu lượt xem khi xuất hiện trên hot search Weibo, gây tranh cãi gay gắt.
Na Tra 2lập kỷ lục là phim có doanh thu tại một thị trường cao nhất toàn cầu, vượt qua nhiều “bom tấn” phương Tây như Star Wars: The Force Awakens, Avengers: Endgame…
Thành tích ấn tượng: Na Tra 2 và cơn sốt doanh thu
Kể từ khi ra mắt dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ, Na Tra 2 đã liên tục phá vỡ các kỷ lục doanh thu. Bộ phim nhanh chóng vượt mốc 9 tỷ NDT (khoảng 1.23 tỷ USD) và được dự đoán sẽ cán mốc 16 tỷ NDT (khoảng 2,1 tỷ USD). Đây không chỉ là thành tích đáng nể tại thị trường Trung Quốc mà còn là minh chứng cho sức hút của điện ảnh nội địa, đánh dấu bước tiến lớn trong ngành công nghiệp điện ảnh nước tỷ dân.
Thành công của Na Tra 2 không phải là điều ngẫu nhiên. Bộ phim được đầu tư công phu từ khâu sản xuất, với đồ họa đạt đẳng cấp quốc tế. Những cảnh chiến đấu hoành tráng giữa thiên binh thiên tướng và yêu quái, số lượng nhân vật đồ sộ, đã mang đến bữa tiệc thị giác mãn nhãn cho khán giả.
Bên cạnh đó, kịch bản phim cũng được đánh giá cao khi khéo léo kết hợp yếu tố hiện đại vào câu chuyện thần thoại truyền thống. Những mối quan hệ phức tạp giữa Na Tra và gia đình, cùng hành trình trưởng thành đầy chông gai của cậu, đã chạm đến trái tim của nhiều thế hệ khán giả.
Hollywood lo lắng: Vị thế bá chủ bị lung lay
Trước thành công vang dội của Na Tra 2 , một số nhà phê bình phương Tây bắt đầu tỏ thái độ dè dặt, thậm chí có phần “chua chát”. Tài khoản chuyên về điện ảnh tại Mỹ đã mỉa mai bộ phim này “chỉ có người Trung Quốc xem”. Tờ 163 cho rằng chính nhận xét này lại vô tình phản ánh nỗi lo lắng của Hollywood trước sự vươn lên mạnh mẽ của điện ảnh nước này.
Trong suốt nhiều thập kỷ, Hollywood thống lĩnh phòng vé toàn cầu nhờ vào thế mạnh công nghệ và hệ thống phát hành rộng khắp. Những siêu phẩm như Avengers: Endgame từng liên tục phá vỡ kỷ lục doanh thu, trở thành những “gã khổng lồ” không đối thủ. Thế nhưng khi tác phẩm từ Trung Quốc vươn lên ngang hàng, thậm chí đe dọa thế độc tôn, rõ ràng Hollywood không thể ngồi yên.
Mọi bom tấn điện ảnh đều phụ thuộc vào thị trường nội địa. Ngay cả Hollywood cũng không thể sống thiếu thị trường Mỹ, Na Tra 2 nương vào thị trường Trung Quốc để có những kỷ lục vô tiền khoáng hậu. Dù chưa thực sự bùng nổ tại phương Tây, bộ phim vẫn đang thu hút lượng lớn khán giả ở các nước châu Á, từng bước mở rộng sức ảnh hưởng ra toàn cầu.
Trong cuộc phỏng vấn đạo diễn, diễn viên Ngô Kinh được hỏi về việc Chiến Lang 2 vào top những phim có doanh thu cao nhất toàn cầu và phần lớn doanh thu từ thị trường Trung Quốc, anh thẳng thắn đáp: “Ừ thì sao, có nhiều phim Hollywood doanh thu phần lớn từ Trung Quốc mà. Không phải là tiền sao?”.
Thực tế, doanh thu khủng của Na Tra chưa thể thay đổi cục diện phim hoạt hình Trung Quốc
Thành công của Na Tra là dấu mốc quan trọng với hoạt hình Trung Quốc, nhưng điều đó không có nghĩa là ngành công nghiệp này đã giải quyết được các vấn đề mang tính hệ thống.
Từ Tây du ký: Đại Thánh trở về (2015) đến Na Tra: Ma đồng náo hải (2025), cụm từ “sự trỗi dậy của hoạt hình Trung Quốc” đã được hô hào nhiều lần. Nhưng sau cùng, cái khán giả nhận được là những bộ phim kém chất lượng.
Nhiều người ca ngợi kỳ tích phòng vé của Na Tra 2 , nhưng nhìn lại, tổng doanh thu phim hoạt hình Trung Quốc năm 2024 chỉ đạt 2,875 tỷ NDT, trong đó gần 2 tỷ NDT đến từ Boonie Bears: Đảo ngược thời gian . Cả năm chỉ có hai phim nội địa vượt mốc 1 tỷ và cùng kỳ có tới 15 phim hoạt hình ngoại nhập vượt qua cột mốc này.
Nhưng sau hơn một thập kỷ phát triển, số lượng phim hoạt hình Trung Quốc vượt mốc 100 triệu NDT doanh thu mỗi năm vẫn chỉ dao động quanh con số 3-4 tác phẩm. Sự hưng thịnh hay suy tàn của hoạt hình Trung Quốc những năm qua phụ thuộc hoàn toàn vào vài công ty đầu ngành.
Theo Blue Whale Finance , từ năm 2019 đến nay, thị trường hoạt hình nội địa chủ yếu được quyết định bởi 3 công ty lớn: Enlight Media (Quang Tuyến), Huaqiang Fangte và Light Chaser Animation.
Nếu cả 3 công ty này đều ổn định hoặc cho ra đời những tác phẩm đình đám, năm đó doanh thu tổng thể của hoạt hình Trung Quốc sẽ không tệ. Nếu chỉ có hai, thậm chí một công ty duy trì phong độ, toàn ngành sẽ rơi vào cảnh ảm đạm. Dữ liệu cho thấy từ 2019 đến nay, ba hãng này đóng góp trên 85% tổng doanh thu phim hoạt hình nội địa, thấp nhất cũng chiếm 62,28% vào 2021.
Nhìn lại, 2019 và 2023 là hai thời điểm rực rỡ nhất với doanh thu lần lượt đạt 7,104 tỷ NDT và 5,027 tỷ NDT, đều nhờ đóng góp của ba ông lớn này.
Năm 2019, Quang Tuyến ra mắt Na Tra: Ma đồng giáng thế (5,035 tỷ NDT), Huaqiang Fangte tung Boonie Bears: Kỷ nguyên nguyên thủy (717 triệu NDT), và Light Chaser Animation có Bạch Xà: Duyên khởi (469 triệu NDT). Tổng cộng, ba phim thu về 6,221 tỷ NDT, chiếm 87,57% tổng doanh thu hoạt hình nội địa.
Tương tự, năm 2023, bốn phim của 3 hãng trên thu về 4,622 tỷ NDT, chiếm 91,94% doanh thu toàn ngành.
Ngược lại, vào các năm 2020, 2021, 2022 và 2024, thị trường ảm đạm khi thiếu vắng những bom tấn từ ba ông lớn.
Rõ ràng, một mình Na Tra 2 không thể thay đổi cục diện. Hoạt hình Trung Quốc cần nhiều hơn những cú bứt phá đơn lẻ, hướng đến hệ thống sản xuất bền vững, đa dạng và thực sự có chiều sâu.
