Các tỉnh miền Tây Nam Bộ có rất nhiều giống roi khác nhau (người trong Nam thường gọi là quả mận). Du khách vào miền Tây không khó để bắt gặp những sạp hàng roi tươi rói, vỏ bóng láng, ăn ngọt, thơm. Tuy nhiên, rất ít người biết tới loại roi hoa đỏ.
Roi hoa đỏ trước đây cũng được trồng nhiều ở các tỉnh miền Tây Nam Bộ. Loại quả này còn được gọi là mận điều, mận điều đỏ, mận hoa đỏ, điều mận,… Cây sinh trưởng tốt ở vùng khí hậu nhiệt đới, thường nở hoa vào đầu hè và cho quả trong 3 tháng sau đó.
Theo anh Thanh Nhân (SN 1994, giáo viên – biên tập viên tiếng Anh, quê Bến Tre, đang sống tại TPHCM), roi hoa đỏ gắn bó với tuổi thơ của anh và nhiều người con miền Tây.
“Ở quê mình, ông bà thường nói, nhà nào cũng trồng cây điều, cây lý để sống ‘có điều, có lý’. Đến giờ, nhà mình vẫn có hai loại cây này”, anh Nhân cho hay.
Lá cây roi hoa đỏ tương tự như lá cây roi thông thường nhưng tròn hơn chứ không thuôn dài. Lá dày dặn, mặt trên xanh bóng – thẫm, mặt dưới nhám, nhạt hơn. Điều đặc biệt của cây roi hoa đỏ là hoa và quả đều mọc trực tiếp từ thân, cành.
Tới mùa ra hoa, từng chùm nụ mọc ra tua tủa từ thân chính và cành. Hoa cũng có kết cấu như bông hoa roi thông thường, khi nở bung có màu hồng đỏ thắm. “Vào mùa, hoa của roi hoa đỏ thường rụng đỏ cả khoảng sân, vườn nhà, nhìn rất nổi bật”, anh Nhân nói.
 |
 |
Thoạt nhìn “ngoại hình”, loại quả này có hình dáng gần như quả roi bình thường. Lớp vỏ của quả mịn màng như sáp trơn, khi ăn thì bên trong ruột nạc trắng, đặc hơn roi. Cũng có người nói quả này có phần giống trái điều (còn gọi là đào lộn hột, loại lấy hạt điều).
Roi hoa đỏ khi chưa chín có màu xanh rồi dần chuyển sang màu đỏ tươi, đỏ thẫm. Trái khi đỏ tươi thì chua nhiều, ít nước, cứng. Khi trái đỏ thẫm sẽ mềm dần, nhiều nước, vị ngọt, thơm nhẹ. Hương vị này được nhiều người đánh giá là ngon, đậm đà hơn roi thường.
Vì ruột của chúng khá đặc, khi ăn cần dùng dao để cắt thành miếng chứ không tách được bằng tay như roi. Roi hoa đỏ chấm với muối tiêu ớt, muối tôm là món ăn vặt hấp dẫn.
“Hiện nay có nhiều giống roi hoa đỏ mới được trồng nhưng mình thấy không thơm ngon như trái hồi xưa. Mình vẫn hay ươm hạt thành cây con để tặng bạn bè, những ai thích hương vị xưa”, anh Nhân nói.
Từ tháng 11-12 âm lịch hằng năm là mùa chín rộ của roi hoa đỏ. Thời điểm này, nhiều người quay video thu hái và thưởng thức, nhận được rất nhiều lượt xem, tương tác trên mạng xã hội, bởi không phải ai cũng biết loại trái cây này.
Lá điều non (hay còn gọi là đọt điều) còn được hái để ăn kèm với bánh xèo, mắm kho…
Roi hoa đỏ được bày bán ở các thành phố như TPHCM, Hà Nội hiện chủ yếu là giống mới. Loại quả này có giá từ 70.000-120.000 đồng/kg nhưng không dễ mua được.
