Khi xem những bộ phim nhựa đen trắng thập niên 1980 – 1990, khán giả rất quen thuộc với gương mặt một diễn viên Tây. Người này có vóc dáng cao to, mắt xanh và thường vào vai sỹ quan ác ôn Mỹ, cố vấn quân sự Mỹ trong chiến tranh hoặc những ông Tây lịch lãm, giàu có, phong lưu. Dù luôn đóng vai phụ nhưng vẻ ngoài đặc biệt và diễn xuất ấn tượng khiến ông luôn được khán giả nhớ tới.
Diễn viên đó là Robert Hải.
Diễn viên Robert Hải.
Robert Hải sinh năm 1940 tại Hải Phòng, cha là người Pháp, mẹ là người Italy. Sau khi cha mẹ mất, ông được người vú em nhận làm con nuôi và đưa vào miền Nam sinh sống.
Khi trưởng thành, Robert Hải có niềm đam mê lớn đối với câu cá. Một lần đang ngồi câu cá ở chân cầu Bình Lợi, ông được nhà quay phim Đường Tuấn Ba bắt gặp và mời vào vai một người Mỹ giàu có, sang trọng trong phim Mối tình đầu .
Sự tình cờ ấy đã kéo Robert Hải vào con đường diễn xuất. Sau đó, ông liên tục có mặt trong các phim như: Ván bài lật ngửa, Cánh đồng hoang, Biệt động Sài Gòn, Mùa nước nổi, Người đẹp Tây Đô, Kỳ án ba bông hồng, Viên ngọc Côn Sơn…. Thậm chí, có dạo trên màn ảnh hễ có vai diễn người nước ngoài là các nhà làm phim lại nhớ đến Robert Hải.
Các vai diễn của ông chủ yếu là sỹ quan hay cố vấn quân sự Mỹ độc ác, nham hiểm, tàn độc trong những trận càn, những cuộc đấu trí để truy bắt chiến sỹ cách mạng. Dù không được đào tạo diễn xuất ngày nào nhưng ông vào vai rất “ngọt”.
Robert Hải trong phim “Cánh đồng hoang”.
Hào nhoáng trên phim nhưng cả cuộc đời Robert Hải dường như sống trong cảnh nghèo. Ông có ba đời vợ. Với hai vợ trước (một người gốc Pháp, một người gốc Trung Quốc), ông có 11 con. Tuy nhiên, sau khi họ chia tay, các con đều theo mẹ về nước.
Người vợ thứ ba của Robert Hải là bà Thuỳ Dung – người mẹ đơn thân có hai con nhỏ. Ông sống với bà đến cuối đời và có thêm một người con trai nữa.
Trong một bài viết trên Tạp chí Thế giới điện ảnh nhiều năm trước, nhà biên kịch Hồng Ngát miêu tả về căn nhà của Robert Hải dưới chân cầu Bình Lợi, quận Bình Thạnh (TP.HCM) : “Mặc dù đã được thông báo trước là anh sống rất nghèo, đạm bạc nhưng quả thật, tôi vẫn không thể hình dung ra ngôi nhà của anh lại có thể nghèo đến thế. Nó chẳng khác gì những ngôi nhà của bà con nghèo trong lối xóm.
Mái lợp lá dừa, cột nhà đóng xuống nước, sàn nhà nổi trên mặt nước. Trong nhà đồ đạc chẳng có gì. Thậm chí, đến giường phản cũng không (mà cũng chả cần vì cả nhà vợ chồng con cái nằm ngay trên sàn, vừa mát vừa thoáng)”.
Mặc dù điều kiện kinh tế khó khăn nhưng Robert Hải rất yêu thương vợ con. Các con ông từng tâm sự, ông coi họ như những người bạn, dạy họ các kỹ năng sống, cũng không ngại nói về vấn đề giới tính khi con bắt đầu bước vào giai đoạn dậy thì.
Robert Hải và vợ trong căn nhà đơn sơ của họ.
Năm 1998, Robert Hải bị ung thư gan. Ngày 26/9/2000, ông trút hơi thở cuộc cùng. Trước phút lâm chung, ông nói với vợ: “Bà có 3 đứa con trai, thêm tôi nữa là 4” .
Theo nguyện vọng của nam diễn viên, sau khi được hoả táng, tro cốt ông được chia ra làm hai phần. Một phần đem về Đà Lạt rải bên trên ngọn đồi – nơi có một phần của ba mẹ nuôi, phần còn lại rải xuống sông ở chân cầu Bình Lợi, nơi ông ở, cũng là nơi ông tình cờ gặp bà Thùy Dung rồi bén duyên với điện ảnh.
Cả cuộc đời sống ở Việt Nam, được bố mẹ nuôi người Việt cưu mang, Robert Hải chưa bao giờ coi mình là người nước ngoài. Ông coi Việt Nam là Tổ quốc và yêu đất nước mình tha thiết. Nghệ sỹ từ chối những lời mời xuất cảnh mà chọn ở lại với cuộc sống thanh đạm, nghèo túng. Ông sống đúng kiểu một người Việt, đề cao phong tục thờ cúng, tưởng nhớ tổ tiên.
Trên màn ảnh, thời lượng xuất hiện của Robert Hải thường không nhiều nhưng ông luôn để lại dấu ấn rất đặc biệt. Ông xứng đáng được coi là diễn viên Tây “độc nhất vô nhị” của nền điện ảnh Việt.
