Ở Quảng Ninh, cháo chã (còn gọi là cháo thuyền chài) là món ăn dân dã, gắn liền với cuộc sống của những người làm nghề chài lưới. Món cháo này gồm nguyên liệu chính là cháo trắng hoặc cháo khoai lang khô chuẩn vị miền Đông của Quảng Ninh.
Tuy nhiên, những đồ ăn kèm cháo lại vô cùng đa dạng, lên tới cả chục món, từ dưa nén xào, củ cải muối xào, sườn rim, gan xào, cá mặn, trứng muối, tàu xì, trứng bắc thảo… cho đến thịt băm, cá vược kho, tôm rim, bò kho…
Vài năm trở lại đây, khi người dân và du khách biết đến nhiều hơn, món cháo chã được nâng tầm thành đặc sản nức tiếng ở Quảng Ninh, gây ấn tượng bởi cách chế biến đơn giản nhưng hương vị thơm ngon, có nhiều món ăn kèm hấp dẫn.
Chị Nguyễn Hà – chủ một quán cháo chã ở Quảng Ninh cho biết, trước đây, cháo chã là món ăn thường nhật của những ngư dân chài lưới trên biển (mà người ta quen gọi là dân “chã”), vừa thanh vị, vừa nhẹ bụng lại đủ năng lượng.
Theo đó, họ sẽ nấu một nồi cháo trắng và ăn kèm với các món mang đậm hương vị biển như cá mặn, cá vược kho, tôm rim… hoặc đặc sản của các huyện miền Đông (Cẩm Phả, Móng Cái, Tiên Yên, Ba Chẽ,…) như củ cải muối (cala thầu), tàu xì…
Ngày nay, cháo chã vẫn được ưa chuộng, không chỉ xuất hiện trong bữa cơm hàng ngày của nhiều gia đình ở Quảng Ninh, mà còn trở thành đặc sản hút khách.
Thậm chí, món cháo này còn được biến tấu, sáng tạo thêm với nhiều món ăn kèm mới lạ, tươi ngon, đáp ứng nhu cầu thưởng thức đa dạng của thực khách.
“Món cháo chã của người Quảng Ninh vẫn được nấu theo công thức truyền thống để đảm bảo chuẩn vị nhưng đồ ăn kèm có thể biến tấu đa dạng, tùy theo văn hóa từng nơi và sở thích từng nhà”, chị Nguyễn Hà cho hay.
Theo nữ chủ quán, để nấu cháo ngon, chị phải chọn loại gạo ngon, kết hợp với chút gạo dẻo, gạo tấm. Gạo được ngâm, rửa sạch rồi hầm đủ thời gian theo bí quyết riêng.
Các món ăn kèm cũng được chị tự tay lựa chọn nguyên liệu cẩn thận và chế biến thủ công, tỉ mỉ từng khâu.
Ngoài những món quen thuộc như dưa nén xào, củ cải muối, tôm rim, tàu xì, cá vược kho, bò kho…, chị còn nấu thêm sườn rim, gan xào, cá mặn, trứng muối, trứng bắc thảo, cá phèn rán, thịt băm.
Trung bình một suất cháo chã thập cẩm (kết hợp 5-6 món ăn kèm) có giá khoảng 60.000-80.000 đồng. Nếu muốn thưởng thức đa dạng hơn, du khách có thể trả thêm phí cho suất cháo đầy đủ khoảng chục món.
Cháo chã có thể thưởng thức vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày, mùa hè hay mùa đông đều ngon.
Từng vài lần thưởng thức cháo chã ở Hạ Long (Quảng Ninh), chị Phương Nga (Hà Nội) bày tỏ sự ấn tượng về hình thức bắt mắt của món ăn. “Cháo và các món ăn kèm sẽ được bày lên mâm, kèm thìa, đũa, giống như một bữa ăn gia đình ấm cúng.
Nếu khách gọi nhiều món hơn thì đồ ăn bưng lên trông không khác gì một mâm cỗ thu nhỏ với một tô cháo trắng cỡ lớn và chục đĩa nhỏ lẫn to, đựng từng món ăn kèm riêng”, chị Nga miêu tả.
 |
 |
Theo vị khách này, phần cháo trắng được nấu chín nhừ, hơi loãng chứ không đặc sánh như các món cháo truyền thống thường thấy. Cháo cũng không nêm nếm gia vị nên giữ được vị ngọt, thơm tự nhiên.
Mỗi món ăn kèm có mùi vị khác nhau. Trong đó, chị ấn tượng với củ cải muối giòn sần sật, sườn rim mặn nhưng mềm, gan xào bùi ngậy và cá phèn rán giòn, vị ngọt nguyên bản…
“Vì cháo nhạt nên kết hợp cùng các món mặn lại rất hợp, vị hài hòa. Điều thú vị là cháo ăn với món nào cũng ngon, vị thanh mát lại nhẹ bụng”, chị nói thêm.
