HHT – Ở xã Na Ư (huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên), nơi bản làng cao chót vót, đường đến trường gập ghềnh đất đá có một cậu bé lớp 6 nhỏ thó, đôi mắt sáng rực sự quyết tâm. Cậu bé ấy là Vừ Kha Say – người dân tộc Mông, vừa vinh dự được tuyên dương danh hiệu Cháu ngoan Bác Hồ cấp tỉnh và sẽ là một trong những đại biểu tham dự Đại hội Cháu ngoan Bác Hồ cấp Trung ương sắp tới.
Vừ Kha Say, lớp 6A1 tại Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và trung học cơ sở (PTDTBT TH – THCS) xã Na Ư, sinh ra trong một gia đình có 4 chị em. Cả 4 chị em đều lớn lên bên ông bà nội – những người đã sớm phải gồng gánh vai trò làm cha, làm mẹ, làm điểm tựa cho những đứa cháu thơ dại.
Cha của Say bị bắt khi em còn rất nhỏ vì tội vận chuyển trái phép chất ma túy – một tình trạng không hiếm gặp ở vùng biên giới nghèo. Không lâu sau đó, mẹ Say cũng rời khỏi nhà đi lấy chồng mới, để lại các con nương nhờ ông bà đã tuổi cao, sức yếu.
 |
|
Vừ Kha Say hiện đang học lớp 6A1 trường PTDTBT xã Na Ư, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên. |
10 năm không có mẹ, chỉ có vài lần hiếm hoi gặp lại cha nơi trại giam, mọi thương nhớ chỉ được gửi gắm qua những bức thư tay cũ nhòe. Nhưng Say không để mình lạc lối. Ngược lại, cậu bé ấy âm thầm nuôi dưỡng một giấc mơ rất giản dị: “Con chỉ ước được đi học đại học và bố được trở về…”
Hoàn cảnh không làm mờ đi ý chí vươn lên của cậu bé nhỏ thó nhưng rắn rỏi này. Dù ngày thường đi học xa, cuối tuần về nhà em vẫn phụ giúp việc nhà, chăm sóc ông bà và tự giác học bài. Trong trường, Say là một Liên đội phó gương mẫu, chăm ngoan, lễ phép, tích cực tham gia các phong trào của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh và luôn sẵn lòng giúp đỡ bạn bè có hoàn cảnh khó khăn như mình.
Mới đây, em vinh dự được chọn là đại biểu dự Đại hội Cháu ngoan Bác Hồ cấp tỉnh và cấp trung ương. Đây là một niềm vinh dự lớn không chỉ cho bản thân em, mà còn là niềm tự hào của cả bản làng vùng cao Ca Hâu.
 |
|
Kha Say trong lớp học. |
Lớp 3, khi lần đầu được tiếp xúc với bộ môn Tiếng Anh, Say không hề hứng thú, thậm chí từng trốn thầy vì sợ. Nhưng nhờ ánh mắt tin tưởng của thầy Quàng Văn Thực – giáo viên tiếng Anh thời tiểu học, Say dần được phát hiện có năng khiếu đặc biệt với ngoại ngữ này.
Thầy Thực kể: “Khi Say học lớp 2, tôi có đến trông lớp giúp một đồng nghiệp, hỏi những bạn học giỏi, các bạn đồng loạt chỉ về phía Kha Say và hai bạn khác. Khi cho các em thử phản xạ một vài câu tiếng Anh, tôi thấy ánh mắt em rất đặc biệt, sáng và có chiều sâu. Tôi quyết định theo sát em. Một năm sau, tôi là giáo viên bộ môn tiếng Anh lớp của Say, tôi nhận thấy ở cậu học trò có năng khiếu với bộ môn này”.
Từng bước một, Say được thầy kèm cặp riêng. Dần dần, từ chỗ sợ sệt, bộ môn tiếng Anh đã trở thành niềm đam mê của Say. Say miệt mài ôn luyện, từng tham dự kỳ thi Olympic Tiếng Anh trên Internet khi chỉ học lớp 3, rồi xuất sắc giành giải Nhì cấp tỉnh vào năm lớp 4. Em còn có thêm nhiều giấy khen, bằng khen cho thành tích học tập tốt ở các môn khác như Tiếng Việt, Mỹ thuật…
 |
|
Những thành tích mà Kha Say đã đạt được chính là thành quả của sự nỗ lực, kiên định, vượt lên hoàn cảnh. |
Chỉ trong vòng hơn một năm, bảng thành tích của Say đã khiến nhiều người phải thán phục: Giải Nhất cấp tỉnh cuộc thi Olympic Tiếng Anh (IOE) khối 5 năm học 2023-2024; Giải Nhì cấp tỉnh IOE khối 6 năm học 2023-2024; Giải Nhất cấp huyện khối 6 và nhiều giải Nhất, Nhì cấp trường, huyện ở cả hai năm học liên tiếp; Giải Nhì cấp huyện môn Tiếng Anh kỳ thi học sinh giỏi lớp 6, 7, 8; Đạt danh hiệu học sinh giỏi, học sinh tiêu biểu nhiều năm liền.
Điều đặc biệt là dù chưa từng được học thêm hay tiếp cận giáo trình nâng cao như học sinh thành phố nhưng Say luôn nỗ lực tự học, rèn luyện phát âm qua video, tranh thủ mọi giờ nghỉ để hỏi thầy cô. Kha Say chia sẻ: “Em thích tiếng Anh vì em muốn một ngày được nói chuyện với nhiều người nước ngoài, được đi học xa và có thể dạy lại cho các bạn nhỏ trong bản của mình”.
Dù bề ngoài nhút nhát, ít nói, nhưng trong lớp, Say luôn sẵn sàng giúp đỡ bạn bè học tập, là tấm gương sáng về tinh thần vượt khó, ham học. Cậu học trò vùng cao này vẫn kiên trì nuôi mộng giảng đường – không phải vì muốn trở thành “ai đó thật lớn”, mà chỉ vì muốn trở thành một người tốt.
 |
|
Cậu học trò lớp 6 có ước mơ duy nhất đó là trở thành người tốt, có ích cho xã hội. |
Hiện tại, ngoài những giờ học trên lớp, Say vẫn giữ thói quen sang nhà thầy Thực mỗi khi gặp bài khó. Giữa hai người là tình thầy trò, tình cha con thật đặc biệt. Thầy Thực xúc động nói: “Khi thấy Say đạt được những thành tích này, tôi vừa vui, vừa tự hào. Em là minh chứng rằng, hoàn cảnh không bao giờ là rào cản nếu ta đủ quyết tâm”.
Vừ Kha Say – một cậu bé người Mông giản dị, nghị lực đang viết nên câu chuyện cổ tích của riêng mình giữa núi rừng Na Ư. Em không chỉ là minh chứng sống động cho sức mạnh vượt lên hoàn cảnh, mà còn là ngọn lửa nhỏ thắp sáng niềm tin, truyền cảm hứng cho biết bao bạn học sinh khác trên hành trình theo đuổi tri thức.
Trong xã hội đầy cạnh tranh và lựa chọn, đôi khi người ta quên mất điều giản dị nhất: Mơ được làm người tử tế, làm con ngoan, cháu hiền. Với Say, học thật tốt, ngoan thật nhiều, sống thật đẹp – chính là cách em gửi gắm niềm hy vọng đến cha nơi xa. Và biết đâu, ngày em cầm trên tay tấm bằng đại học cũng là ngày cha được về nhà. Không phải nơi em sinh ra quyết định tương lai của em, mà là cách em sống, học tập và không ngừng vươn lên mỗi ngày. Hành trình của Vừ Kha Say là minh chứng rõ ràng nhất cho điều đó. “Con chỉ ước được đi học đại học và bố được trở về…”, Kha Say nói về ước mơ của mình, ai nghe cũng lặng đi.
