Quán Nhan Hương trong Thảo Cầm viên Sài Gòn (quận 1) từng là một trong những cơ sở bí mật của lực lượng biệt động Sài Gòn, được thành lập năm 1963.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, cơ sở bí mật này được ngụy trang dưới “vỏ bọc” quán giải khát để thu thập, truyền báo tin tức phục vụ cách mạng.
Quán rộng khoảng 100m2, không gian bên trong vẫn như cách đây nửa thế kỷ. Các mô hình thực khách, quân lính, người phục vụ,… được dựng sinh động, tái hiện sự nhộn nhịp khi quán còn mở cửa.
Người đứng ra thành lập quán là ông Nguyễn Văn Tửng, sinh năm 1913 tại Trà Vinh. Ông xây quán bằng khoản tiền tích góp và đặt tên là Nhan Hương, theo tên người vợ đã mất.
Để bảo đảm an toàn, bí mật, ông Tửng bố trí nhân viên phục vụ quán đều là con cháu, người nhà của ông. Họ đều tin tưởng, ủng hộ cách mạng.
Quán Nhan Hương khi đó từng tiếp đón nhiều khách là quân nhân, nhân viên an ninh phục vụ quân đội Mỹ và chính quyền Sài Gòn nhưng không ai phát hiện ra điểm bất thường.
Từ năm 1963 cho đến ngày thống nhất đất nước, quán Nhan Hương bảo đảm tuyệt đối an toàn cho nhiều cán bộ quân khu, biệt động, quân báo…
Nhiều thông tin đã được ông Tửng thu thập, đối chiếu, chỉnh lý rồi báo về cho cơ sở cách mạng, kịp thời có biện pháp đối phó. Ngoài nuôi giấu cán bộ, quán còn cung cấp tài chính cho cách mạng.
Phía sau là căn bếp của quán cũng được giữ nguyên vẹn.
Du khách tham quan có thể tìm hiểu về lịch sử cũng như nếp sống, phong cách ẩm thực của người dân Sài Gòn trước kia thông qua những hiện vật, mô hình trong quán.
Vật dụng trang trí trong quán gần như nguyên bản của ngày xưa.
Phòng ngủ với giường và phản, nơi những người lính biệt động nghỉ ngơi khi đến đây.
Năm 1963, Thảo Cầm viên được chọn để xây dựng cơ sở hoạt động bí mật, bởi đây là nơi tham quan, vui chơi giải trí thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước, nên cán bộ cách mạng có thể ra vào dễ dàng.
Đồng thời, Thảo Cầm viên nằm gần các cơ quan đầu não của chính quyền Sài Gòn nên rất thuận lợi cho việc chỉ đạo các chiến dịch của biệt động.
Hoạt động của cơ sở đã đóng góp vào thành tích của lực lượng biệt động Sài Gòn trong nhiều chiến dịch lớn.
Một góc trong quán ngày nay được làm nơi trưng bày tài liệu, hình ảnh, vũ khí… của biệt động Sài Gòn. Quán được công nhận là Di tích lịch sử cấp thành phố năm 2014. Nơi đây mở cửa tham quan miễn phí vào thứ 7, Chủ nhật và các ngày lễ, Tết.
