Tháng 6-7 là mùa du lịch cao điểm của đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi). Không chỉ sở hữu vẻ đẹp được ví như “Maldives của Việt Nam”, Lý Sơn còn nổi tiếng với nhiều loại hải sản tươi, ngon. Trong đó, ốc cừ là một trong những món ăn mà du khách không thể không thưởng thức khi tới đây.
Ốc cừ còn được gọi là ốc xà cừ, ốc gõ hay ốc mặt trăng, ốc mắt ngọc. Chúng có nhiều ở các vùng biển, đảo từ Quảng Trị tới Khánh Hòa. Tuy nhiên, do đặc điểm về vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên riêng biệt, ốc cừ ở Lý Sơn được cho là thơm ngon và đậm đà hơn những nơi khác.
Ốc cừ thường sống ở các rạn đá, rạn san hô. Vỏ của chúng xù xì, có những đường vân chạy quanh, màu xám xanh, trắng xanh hoặc cam đỏ. Miệng ốc có vảy dày, tròn vành vạnh như mặt trăng, nhẵn bóng, nhiều màu sắc óng ánh như xà cừ.
Những chiếc vảy này dùng làm vật trang trí, đồ lưu niệm rất đẹp và bền. Khi ánh nắng, ánh đèn chiếu vào, vảy ốc lấp lánh nên nhiều người cũng liên tưởng tới mắt ngọc long lanh.
Ốc cừ loại nhỏ có kích thước xấp xỉ một đốt ngón tay cái, loại to có thể gấp 3-4 lần.
Khi thủy triều rút xuống thấp, du khách dạo quanh các bãi đá ven bờ ở Lý Sơn cũng có thể thấy ốc cừ. Tuy nhiên, những con ốc này thường nhỏ. Muốn tìm được ốc ngon, to và thịt dày, ngư dân phải lặn bắt nơi nước sâu với trang thiết bị chuyên dụng.
Theo chị Nguyễn Na, người dân trên đảo, ốc cừ được đánh bắt quanh năm, trừ mùa bão của Lý Sơn (thường từ tháng 9 – tháng 11). Ốc cừ có thể chế biến thành nhiều món ngon như ốc cừ luộc, nướng bơ, xào tỏi ớt…
Với món luộc, người dân sẽ rửa sạch cát rồi cho ốc vào nồi nước, bỏ thêm chút muối, gừng, sả, đun 10-15 phút. Trong lúc chờ ốc chín, họ sẽ pha thêm bát muối tiêu chanh ớt, thêm chút tỏi Lý Sơn và rau húng, rau thơm.
Món này chế biến đơn giản nhưng cách ăn mới đòi hỏi “kỹ thuật điêu luyện”.
Vảy ốc cừ dày nên khi luộc chín vẫn dính chặt vào thịt và vỏ. Thực khách sẽ cầm con ốc, hơi nghiêng về một phía rồi gõ liên tiếp xuống mặt bàn với lực vừa phải, tới khi vảy long ra khỏi vỏ. Phần thịt ốc chắc, dai dai, khi ăn có vị ngọt và đậm đà.
Thực khách gọi đây là món không cần dùng đũa, gõ mỏi rời tay nhưng càng ăn lại càng thấy ngon.
Nếu ngồi các quán ngoài trời, thực khách có thể thưởng thức ốc cừ nướng than hoa. Sau 10 phút, mùi thơm bắt đầu tỏa ra nức mũi.
Ở Lý Sơn, nếu đàn ông ra biển bắt ốc cừ thì phụ nữ lại có nghề đập vỏ thu thịt ốc. Họ dùng búa hoặc viên đá đập ốc, sao cho vỡ vỏ nhưng không dập thịt bên trong. Ốc cừ giá không đắt, chỉ 40.000-60.000 đồng/kg nhưng phần thịt ốc đã bỏ vỏ thì giá tới 250.000-350.000 đồng/kg.
Thịt ốc có thể đem xào sả ớt thái nhỏ, hạt tiêu, ăn chung với bánh đa giòn tan. Ốc được ướp gia vị rồi xào thơm, thịt săn lại, giòn ngọt, đậm đà. Khi bày lên đĩa, vảy vẫn dính chặt với phần thịt. Nhiều du khách sau khi ăn, còn rửa sạch những chiếc vảy lạ mắt kia để mang về làm kỷ niệm.
Có một điều khiến du khách tiếc nuối, đó là ốc cừ rất khó mang về đất liền vì dễ hỏng. Hiện, nhiều nơi cũng bán ốc cừ nhưng thường là từ các vùng biển khác, không phải ở Lý Sơn.
