Tỉnh miền Tây sông nước Sóc Trăng không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp thiên nhiên trù phú mà còn hấp dẫn du khách nhờ nền ẩm thực độc đáo, đa dạng như hủ tiếu cà ri Vĩnh Châu, bún nước lèo, cháo cá lóc rau đắng, bánh pía, mì sụa…
Trong đó, không thể không kể tới bún gỏi dà – món ăn có tên gọi lạ tai, khiến nhiều người từ xa tới cảm thấy tò mò.
“Trong hành trình tour miền Tây, khi tới Sóc Trăng, tôi thường đưa du khách tới trải nghiệm món bún gỏi dà, để biết tại sao có câu thơ nổi tiếng: ‘Mỹ Xuyên có bún gỏi dà, dùng qua sẽ thấy đậm đà quê hương’.
Rất nhiều vị khách, nhất là khách từ miền Bắc, khi nghe tôi nhắc tới món ăn này thì tưởng tôi nói nhầm hay nói ngọng, họ nghĩ đây là bún gỏi gà.
Phải tới khi tôi giải thích, họ mới hiểu được tên gọi thú vị này và sau khi thưởng thức, ai cũng tấm tắc khen”, anh Trần Hùng – một hướng dẫn viên lâu năm tại TPHCM, chuyên dẫn khách khám phá miền Tây cho biết.
Theo người dân địa phương, bún gỏi dà là món biến tấu từ gỏi cuốn. Với gỏi cuốn, các nguyên liệu bún, tôm, thịt ba chỉ, rau sống, rau thơm… được cuốn trong bánh tráng, rồi chấm với nước tương sền sệt.
Tuy nhiên, sang phiên bản bún gỏi dà, người ta sẽ cho các nguyên liệu vào bát, chan nước dùng, thêm ít tương xay cho dậy mùi. Từ “gỏi” trong món đặc sản bún gỏi dà được cho là mượn trong từ “gỏi cuốn”.
“Người miền Tây thưởng thức món ăn bằng cách và/lùa như cơm nên gọi là bún gỏi và. Do cách phát âm nên lâu dần thành ‘dà’ hay ‘già’. Quán bún gỏi dà nổi tiếng nhất là quán Ngọc Nữ ở Mỹ Xuyên và quán cô Hằng ở TP Sóc Trăng”, anh Hùng nói.
Là món “biến tấu” từ gỏi cuốn nên nguyên liệu chính của bún gỏi dà cũng gồm bún, tôm, thịt, rau xà lách, rau thơm, giá đỗ, đậu phộng (lạc) rang giã dập, tương xay. Tuy nhiên hương vị của bát bún gỏi dà phụ thuộc vào nước dùng.
Mỗi đầu bếp sẽ có công thức và bí quyết khác nhau để tạo nên món ăn ngon, hấp dẫn riêng.
Nước dùng được ninh từ xương, có quán cho thêm tôm đất, kết hợp với nước me để cân bằng hương vị béo ngậy, chua dịu, ngọt thanh. Ngoài kỹ thuật nấu nước dùng, đầu bếp còn hơn nhau cách chế biến nước chấm tương hột.
Họ phải gia giảm sao cho tương không còn quá nặng mùi, hài hoà món ăn. Thông thường, mỗi bát bún sẽ được phục vụ kèm theo một đĩa nước tương sền sệt để thực khách chấm các nguyên liệu cho đậm đà.
Thịt lợn luộc xong phải giữ độ ngọt, không bị khô, thái chỉ đều nhau. Tôm rươi rói, bóc vỏ, màu đỏ đẹp mắt.
Ngoài thịt, tôm, bát bún còn được thêm rau xà lách, giá đỗ, rau răm, bắp chuối, rau quế rồi chan nước dùng lên, bỏ thêm tương hột xay nhuyễn với đậu phộng rang cùng tỏi phi.
Bát bún nhìn hấp dẫn với màu trắng của thịt, bún, màu đỏ của tôm, ớt, màu xanh của rau, màu nâu của tương, thoang thoảng mùi thơm của mắm hòa quyện với mùi me. Thực khách phải ăn theo kiểu và (lùa) như người Nam Bộ mới đúng điệu.
Không chỉ ở Sóc Trăng, món ăn này cũng xuất hiện ở nhiều nơi khác, mỗi nơi được biến tấu một chút cho phù hợp. Chẳng hạn như TPHCM, có quán thay tương xay thành mắm ruốc, thay thịt luộc xắt lát thành sườn, thêm tai heo và sốt nếp.
 |
 |
Cũng có người nhầm lẫn bún gỏi dà với bún nước lèo – một đặc sản khác của Sóc Trăng. Hai món ăn đều có bún, tôm, rau sống và nước dùng.
Tuy nhiên, nước dùng của bún nước lèo thường được nấu bằng nước của trái dừa tươi, mắm sống (thường là mắm cá linh, cá sặc hay cá lóc nhỏ). Sau khi nấu sôi, rã xác mắm thì dùng rây lược bỏ xương. Món này ăn kèm với cá lóc lọc thịt.
